Ζάκρος
Η Κάτω Ζάκρος είναι ένα παραδοσιακό ψαροχώρι που βρίσκεται 107 χλμ ανατολικά του Αγίου Νικολάου και 40 χλμ νοτιοανατολικά της Σητείας. Είναι κτισμένη σε μια εύφορη πεδιάδα με πανάρχαιους ελαιώνες που σχηματίζεται στην έξοδο του καταπληκτικού Φαραγγιού των Νεκρών.
Αποτελεί το επίνειο της γραφικής Άνω Ζάκρου με τις πηγές νερού και τα γραφικά στενά σοκάκια. Η ύπαρξη άφθονου νερού σε αυτό το ξηροθερμικό άκρο της Κρήτης αποτέλεσε και τον κύριο λόγο κατοίκησης από την αρχαιότητα, όπως μαρτυρούν οι πολυάριθμες αρχαιολογικές θέσεις που έχουν εντοπιστεί στην ευρύτερη περιοχή, με σπουδαιότερη όλων το Μινωικό ανάκτορο στην Κάτω Ζάκρο.
Η περιοχή, που είναι μια από τις πιο απομονωμένες περιοχές της Κρήτης είναι ιδανική για όσους αναζητούν την απόλυτη ηρεμία, μακριά από την πολύβουη καθημερινότητα των πόλεων. Η ύπαρξη πολλών αρχαιολογικών χώρων (και οι περιορισμοί δόμησης) και η δύσκολη πρόσβαση από τα αστικά κέντρα του νησιού έχουν κρατήσει την τουριστική ανάπτυξη της Κάτω Ζάκρου σε πολύ ήπιους ρυθμούς, με τους κατοίκους να παραμένουν αυθεντικοί και φιλόξενοι. Στην παραλία θα βρείτε μερικά δωμάτια, ταβερνούλες και μίνι μάρκετ, ενώ περισσότερες υπηρεσίες όπως φαρμακείο και βενζινάδικο θα βρείτε στην Άνω Ζάκρο.
Η Ζάκρος έχει τρεις διαφορετικές παραλίες που χωρίζονται μεταξύ τους από βραχώδεις γκρεμούς. Η κεντρική παραλία του οικισμού μπροστά από τις ταβέρνες είναι ήπια οργανωμένη με ομπρέλες, αν και υπάρχουν κι αρκετά αλμυρίκια που προσφέρουν σκιά. Στο νότιο άκρο, δίπλα στον κεντρικό δρόμο, εκβάλει ο ποταμός που συγκεντρώνει τα νερά της Άνω Ζάκρου και του Καρυδίου, που το καλοκαίρι διατηρεί στάσιμα νερά. Βόρεια της κεντρικής παραλίας, το κολπάκι που δένουν οι βάρκες ονομάζεται στου Καραντώνη, που ήταν ο ιδιοκτήτης των διαμερισμάτων ακριβώς από πάνω, δεν ειχε παιδιά και κληροδότησε τα ακίνητά του στο νοσοκομείο της Σητείας. Ο βορειότερος κόλπος από όλους ονομάζεται Λιμανάκι, παρόλο που δε δένουν οι βάρκες εκεί.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Αν έρθετε στη Ζάκρο, επιβάλεται να περπατήσετε στο περίφημο άγριο φαράγγι της Ζάκρου, γνωστό κι ως Φαράγγι των Νεκρών από τους πολλούς Μινωικούς τάφους που βρέθηκαν στις σπηλιές των τοιχωμάτων του. Το φαράγγι αποτελεί τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 και η κατάβαση του από την Άνω Ζάκρο διαρκεί περίπου 2 ώρες. Αν κάνετε αναρρίχηση, στην έξοδο του φαραγγιού θα βρείτε διαμορφωμένο αναρριχητικό πεδίο. Από την Κάτω Ζάκρο μπορείτε επίσης να περπατήσετε βόρεια κατά μήκος του Ε4 μονοπατιού που οδηγεί στην πανέμορφη παραλία των Καρούμων και να περάσετε από το Σπήλαιο των Πελεκητών και το αρχαίο λατομείο εξόρυξης πέτρας για την κατασκευή του παλατιού της Ζάκρου από τους Μινωίτες. Αντίστοιχα, μπορείτε να πεζοπορήσετε νότια το μονοπάτι που οδηγεί στην περιοχή του Ξερόκαμπου κατά μήκος των απόκρημνων ακτών του Ακρωτηρίου της Ζάκρου.
Το πιο γνωστό αξιοθέατο της Ζάκρου βρίσκεται λίγα μέτρα από την παραλία και δεν είναι άλλο από το Μινωικό παλάτι της Ζάκρου, το 4ο μεγαλύτερο μετά την Κνωσό, τη Φαιστό και τα Μάλια. Είναι το μόνο μεγάλο ανάκτορο που μεγάλο μέρος του θησαυρού του έμεινε ασύλητο, δίνοντας πολλά στοιχεία στους αρχαιολόγους. Κτίστηκε το 1900 π.Χ. και καταστράφηκε οριστικά το 1450 π.Χ., όπως και τα υπόλοιπα ανάκτορα της Κρήτης, και είχε έκταση 8000τμ. Το παλάτι είχε κεντρική αυλή, λαβύρινθο και ιερείο. Τα ευρήματα που βρέθηκαν ήταν αρκετά πλούσια (φύλλα χρυσού, ελεφαντόδοντα, κοσμήματα, αγγεία κλπ), ενώ αποδεικνύουν και τη στενή σχέση της πόλης με πολλά λιμάνια της Μεσογείου.
Αξίζει να αφιερώσετε λίγο χρόνο για μια βόλτα στο χωριό της Άνω Ζάκρου, να περιηγηθείτε στα γραφικά σοκάκια και στις εκκλησιές του. Μπορείτε να επισκεφτείτε τις πηγές της Ζάκρου, που δημιουργούν μια μικρή όαση με πλατάνια και γάργαρα νερά που στο παρελθόν γύριζαν τους πολλούς νερόμυλους του χωριού. Σήμερα κάποιοι νερόμυλοι έχουν μετατραπεί σε ένα πολύ ενδιαφέρον Μουσείο Υδροκίνησης. Στην Άνω Ζάκρο λειτουργεί και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ζάκρου, όπου ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί για το Φυσικό Πάρκο Σητείας, που έχει ενταχθεί στα διεθνή γεωπάρκα της UNESCO.